کتاب «Supremacy: AI, ChatGPT, and the Race That Will Change the World» نوشته پارمی اولسون (منتشرشده در ۲۰۲۴)، روایتی جذاب و پرکشش از تلاش‌های شرکت‌های پیشرو در فناوری مانند اوپن‌ای‌آی، دیپ‌مایند و آنتروپیک برای دستیابی به هوش مصنوعی عمومی (AGI) است. اولسون با نثری روان و تحقیقات میدانی گسترده، خواننده را به عمق آزمایشگاه‌های سری، جلسات محرمانه مدیران ارشد و بحث‌های اخلاقی پشت پرده این رقابت جهانی می‌برد. این کتاب نه‌تنها به پیشرفت‌های فنی می‌پردازد، بلکه تأثیرات شگفت‌انگیز هوش مصنوعی بر صنایع مختلف، به‌ویژه نشر کتاب و کتابخوانی، را تحلیل می‌کند.

هوش مصنوعی امروزه به ابزاری کلیدی در تولید محتوای خودکار تبدیل شده است. ناشران دیجیتال از الگوریتم‌هایی مانند GPT-4 برای خلق کتاب‌های تخصصی در حوزه‌های مالی، سلامت یا حتی رمان‌های ژانر خاص استفاده می‌کنند. این فناوری امکان تولید صدها کتاب در روز را فراهم می‌کند، هزینه‌های تولید را به‌شدت کاهش می‌دهد و دسترسی به محتوای شخصی‌سازی‌شده را افزایش می‌دهد. اما این تحول، پرسش‌های جدی درباره اصالت آثار و حقوق مؤلفان به‌وجود آورده است. برای مثال، برخی ناشران با استفاده از داده‌های موجود، کتاب‌های نویسندگان فقید را بازنویسی می‌کنند یا سبک ادبی نویسندگان مشهور را تقلید می‌کنند که موجب اعتراضات گسترده انجمن‌های نویسندگی شده است.

از سوی دیگر، غول‌های فناوری مانند آمازون و گوگل با تحلیل داده‌های عظیم کاربران، رفتار خوانندگان را رصد می‌کنند. این سیستم‌ها نه‌تنها کتاب‌های پیشنهادی را با دقت بالا انتخاب می‌کنند، بلکه می‌توانند روندهای ادبی آینده را پیش‌بینی کنند. مثلاً، اگر رمان‌های فضایی-اجتماعی در میان نوجوانان محبوب شود، هوش مصنوعی بلافاصله این ترند را شناسایی و به ناشران هشدار می‌دهد تا بر روی این ژانر سرمایه‌گذاری کنند. این موضوع حتی بر نحوه قراردادن کتاب‌ها در قفسه‌های کتابفروشی‌های فیزیکی نیز تأثیر گذاشته است.

تجربه کتابخوانی نیز در حال دگرگونی است. کتاب‌های الکترونیکی امروزی مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند با توجه به واکنش‌های خواننده، محتوا را تغییر دهند. مثلاً، اگر خواننده بخشی از کتاب را سریع ورق بزند، سیستم تشخیص می‌دهد که آن بخش کسل‌کننده بوده و پیشنهاد خلاصه یا ویرایش مجدد آن را می‌دهد. برخی پلتفرم‌ها حتی امکان افزودن توضیحات شخصی‌سازی‌شده به متن را فراهم کرده‌اند. مثلاً، اگر دانش‌آموزی در حال خواندن یک کتاب علمی است، هوش مصنوعی سطح دانش او را تشخیص داده و مفاهیم پیچیده را با مثال‌های ساده‌تر توضیح می‌دهد. این فناوری مرز بین «خواندن» و «تعامل فعال» را محو کرده است.

اما این تحولات، چالش‌های اخلاقی بی‌سابقه‌ای را به همراه دارد. اولسون در کتابش به خطرات تمرکز قدرت در دست شرکت‌های محدود اشاره می‌کند. مثلاً، اگر اوپن‌ای‌آی به هوش مصنوعی عمومی دست یابد، چه کسانی بر آن کنترل خواهند داشت؟ آیا این فناوری به افزایش شکاف دیجیتال بین کشورهای ثروتمند و فقیر دامن می‌زند؟ نویسنده با مصاحبه‌هایی که با بنیانگذاران شرکت‌های فناوری انجام داده، نشان می‌دهد که حتی محققان برجسته نیز از عواقب غیرقابل پیش‌بینی هوش مصنوعی هراس دارند. برخی از آن‌ها در کتاب اعتراف می‌کنند که بین هیجان پیشرفت‌های علمی و ترس از نابودی مشاغل انسانی، گیر افتاده‌اند.

داستان‌های انسانی پشت این رقابت، کتاب را به اثری خواندنی تبدیل کرده است. رقابت شخصی ایلان ماسک و سم آلتمن، دو چهره تأثیرگذار در دنیای فناوری، یکی از نقاط اوج کتاب است. اولسون شرح می‌دهد که چگونه اختلاف‌نظر این دو بر مسیر توسعه هوش مصنوعی تأثیر گذاشت و حتی منجر به خروج ماسک از پروژه‌های مشترک شد. از سوی دیگر، فشارهای روانی روی محققانی که روزانه ۱۶ ساعت روی پروژه‌های سری کار می‌کنند، تصویری واقعی از پشت صحنه این صنعت ارائه می‌دهد.

آینده کتابخوانی در این کتاب به شکلی خیال‌انگیز ترسیم شده است. هوش مصنوعی ممکن است به‌زودی «کتاب‌های هوشمند» خلق کند که پایان داستان را بر اساس سلیقه خواننده تغییر می‌دهند یا شخصیت‌های داستانی را با توجه به خلق‌وخوی کاربر توسعه می‌دهند. کتابخانه‌های مجازی نیز می‌توانند با استفاده از دستیاران هوشمند، نقش «مشاور ادبی» را ایفا کنند. مثلاً، اگر خواننده احساس تنهایی کند، سیستم کتاب‌هایی با درون‌مایه‌های امیدبخش پیشنهاد می‌دهد یا اگر به دنبال چالش فکری است، رمان‌های پیچیده فلسفی را انتخاب می‌کند.

اولسون اگرچه به دستاوردهای هوش مصنوعی احترام می‌گذارد، اما هشدار می‌دهد که شتاب‌زدگی در این رقابت ممکن است امنیت و اخلاق را تحت‌الشعاع قرار دهد. او از خوانندگان می‌پرسد: «آیا انسان‌ها حاضرند برای سرعت بخشیدن به پیشرفت، کنترل خروجی‌های هوش مصنوعی را از دست بدهند؟» کتاب با مثال‌هایی از پروژه‌های شکسته‌خورده هوش مصنوعی که به انتشار اطلاعات جعلی یا تبعیض‌آمیز منجر شدند، نشان می‌دهد که غفلت از قوانین اخلاقی چه فجایعی می‌تواند بیافریند.

این کتاب با ترکیب داستان‌های مهیج، تحلیل‌های عمیق و نگاهی نقادانه، تنها یک اثر درباره فناوری نیست؛ بلکه تلنگری است برای بشر تا پیش از گام نهادن در مسیرهای ناشناخته، از خود بپرسد: «آیا این مسیر واقعاً به آینده‌ای روشن ختم می‌شود؟» این کتاب برای علاقمندان به فناوری، فعالان صنعت نشر و هر کسی که از تأثیرات هوش مصنوعی بر زندگی شخصی‌اش می‌ترسد، اثری ضروری است.